Nghệ nhân Đỗ Văn Liên
Là người đầu tiên mang nghề thủ công làm chuồn chuồn tre về Thạch Xá, nghệ nhân Đỗ Văn Liên (56 tuổi) chia sẻ cơ duyên đến với nghề. Đó là vào năm 2000, lúc ấy ông Liên và gia đình vẫn đang ở gần chùa Tây Phương thì thấy một vị khách đến thăm chùa có mang theo 1 con chuồn chuồn được làm bằng tre. Hình dáng chú chuồn chuồn tre khi ấy nhìn không được bắt mắt như bây giờ, nhưng điều thu hút ông chính là sự thăng bằng từ mỏ của con chuồn chuồn, nó giữ được thăng bằng như được người ta gắn nam châm.
Câu chuyện lịch sử
“Lúc mới làm tôi cũng lo lắm, mình mò mẫm tự làm được sản phẩm, nhưng không biết là có bán được không, người ta có yêu thích sản phẩm của mình làm ra không. Cũng may là trời không phụ người có tâm với nghề, khách với số lượng ngày càng tăng lên. Có khách đã gắn bó với gia đình từ những ngày đầu. Rồi có cả khách nước ngoài đến đặt hàng để xuất khẩu”, nghệ nhân Đỗ Văn Liên chia sẻ.
Rồi sau đó ông Đỗ Văn Liên quyết tâm tìm tòi và mò mẫm tự làm cho bằng được con chuồn chuồn tre. Sau nhiều lần thất bại, cuối cùng ông cũng tìm ra được nguyên lý giữ thăng bằng cho những con chuồn chuồn tre. Ban đầu, chỉ là sản xuất nhỏ lẻ và bán cho những khách hành hương khi họ muốn mua một món quà từ chùa Tây Phương. Dần dần, xa gần người ta biết nguồn sản xuất chuồn chuồn tre ở Thạch Xá và tìm về đặt hàng. Từ đó, gia đình ông Liên có một nghề tương đối vững chắc. Không giữ cho riêng mình, nghề làm chuồn chuồn được ông truyền cho các gia đình trong làng. Đến nay làm chuồn chuồn tre đã là một nghề truyền thống tạo công ăn việc làm cho nhiều người trong làng.
Ông Liên say sưa kể: Chúng tôi phải làm rất nhiều công đoạn, với sự tỉ mỉ và chính xác như cắt chia thành từng thanh tre nhỏ để làm bộ phận cánh, thân. Sau đó uốn cong phần mỏ bằng thanh sắt nung đỏ. Cuối cùng là lắp ghép cánh vào thân và sơn màu, vẽ họa tiết.
Đặc biệt, để chuồn chuồn tre có thể thăng bằng, ông Liên lý giải: Chuồn chuồn tre Thạch Xá có thể thăng bằng trên những chiếc mỏ nhọn. Nguyên lý cân bằng, dựa trên 3 điểm là mỏ, cánh và đuôi. 3 điểm này phải bằng nhau, và trọng lượng của nó phải rơi vào giữa.
