Nghệ nhân Nguyễn Văn Trung
Nguyễn Văn Trung sinh ra và lớn lên trên vùng đất Phú Vinh, xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ, Hà Tây (nay là xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội)-cái nôi làm nghề truyền thống mây tre đan nổi tiếng trong và ngoài nước. Ngay từ nhỏ, cậu bé Trung đã được thừa hưởng gien di truyền của gia đình làm nghề đan lát (ông nội là Nguyễn Văn Luân, được vua Thành Thái-năm thứ ba, ban Sắc phong nghệ nhân -PV). Cuối năm 1969, sau một cơn sốt “thập tử nhất sinh” cậu bé Trung được bác sĩ thăm khám và kết luận là mắc bệnh co cơ, lao xương nên phải nằm liệt giường.
Câu chuyện lịch sử
Năm 1972, Nguyễn Văn Trung được các nghệ nhân trong làng Phú Vinh và chính quyền địa phương vận động vào Hợp tác xã Nông nghiệp Phú Vinh. Với đôi tay tài hoa, sự tâm huyết với nghề truyền thống của quê hương, chàng trai khuyết tật Nguyễn Văn Trung đã được xã viên hợp tác xã bầu làm Đội trưởng đội kỹ thuật. Cũng trong năm đó, sản phẩm mây tre đan của đội sản xuất do Nguyễn Văn Trung làm đội trưởng đã giành giải nhất “Cuộc thi tay nghề giỏi ở làng Phú Vinh”. Đây cũng chính là động lực quan trọng để giúp Nguyễn Văn Trung tiếp tục “giữ lửa” trong tình thế làng nghề đang “tiến thoái lưỡng nan”.
Năm 1980, Nguyễn Văn Trung giành giải “Tuổi trẻ sáng tạo” tại Liên Xô và được nhận vào học tại chức Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội. Vào những ngày cuối tuần, chàng sinh viên khuyết tật lại cùng chiếc xe đạp cà tàng rong ruổi hơn 30km đến trường. Năm 1983, Nguyễn Văn Trung được Ủy ban Khoa học Nhà nước và Bộ Đại học cử sang Cu-ba làm chuyên gia giúp nước bạn giảng dạy về làm hàng thủ công mỹ nghệ cho người dân nước bạn.
Sau 5 năm học tập, nghiên cứu nghề mây tre đan ở các nước thuộc châu Mỹ La-tinh, châu Âu, trở về nước, ông Trung đã mạnh dạn sử dụng cây bèo tây để làm nguyên liệu sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ. Tháng 9-1987, ông được cấp trên bổ nhiệm giữ chức Phó hiệu trưởng Trường Mỹ nghệ Hà Tây. Đầu năm 1988, nghề mây tre đan ở Phú Vinh đứng trước nguy cơ suy thoái, nhiều người dân đã bỏ nghề vì không có công ăn việc làm. Chính trong hoàn cảnh đó, ông Trung đã xin nghỉ việc ở Trường Mỹ nghệ Hà Tây để về quê gây dựng, bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống mây tre đan. Ông Trung tâm sự: “Thời điểm đó, gia đình tôi sống trong căn nhà tranh, vách đất, mỗi lúc trời mưa lại gửi con sang nhà hàng xóm. Nhiều đêm trăn trở không ngủ được, tôi tự nhủ: Các cụ đã nhiều đời sống, chết với nghề đan lát, không lẽ nào mình lại bó tay? Ngày đó, vì chưa có nơi tiêu thụ sản phẩm mây tre đan nên tôi đi thuê cửa hàng ở số 80 Hàng Gai-Hà Nội để trưng bày, hy vọng bán được; đồng thời đi tìm đối tác để ký hợp đồng… từ đó làng nghề Phú Vinh dần dần hồi sinh, phát triển”.
Những năm đầu thế kỷ 21, làng Phú Vinh thực sự khởi sắc, các đối tác, doanh nghiệp nước ngoài về ký kết hợp đồng nhiều, người dân làm không xuể. Tháng 10-2005, ông Trung mạnh dạn thành lập Công ty TNHH Mỹ nghệ Hoa Sơn. Mục đích của ông là tạo công ăn việc làm cho người dân quê nhà và giữ nghề truyền thống gần 400 năm của ông, cha. Tiếp đó, năm 2007, ông quyết định thành lập Trung tâm Dạy nghề tư thục mây tre đan Phú Vinh để dạy nghề miễn phí cho người khuyết tật.
